Nhân dịp kỉ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), phóng viên Báo Tin tức và Dân tộc đã có cuộc trò chuyện với nhà báo Tô Đình Tuân, Bí thư Đảng ủy, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động để có thấy được quá trình chuyển đổi số, mở rộng, lan tỏa xã hội; cũng như tìm kiếm hướng đi mới cho kinh tế báo chí trong cuộc cách mạng 4.0.
Thưa nhà báo Tô Đình Tuân, trong những năm qua, Báo Người Lao Động đã ứng dụng chuyển đổi số như thế nào và mang lại hiệu quả ra sao?. Trong quá trình đó, báo đã gặp những khó khăn và đã vượt qua bằng cách nào, thưa ông?
Ngay từ năm 2021, Đảng ủy Báo Người Lao Động đã xác định chuyển đổi số là yêu cầu sống còn. Chúng tôi ban hành Nghị quyết chuyên đề về chuyển đổi số và thành lập Ban Chỉ đạo chuyên trách. Sau đó, kế hoạch triển khai được xây dựng rõ ràng, chia thành 8 nhóm việc cơ bản, từ nâng cấp hạ tầng công nghệ, đổi mới quy trình sản xuất tin bài, đến đào tạo nguồn nhân lực.
Điểm nhấn đặc biệt là ngày 28/7/2022, Báo Người Lao Động ra mắt cổng thu phí báo điện tử dành cho bạn đọc VIP - một mô hình tiên phong trong báo chí địa phương. Sau gần ba năm triển khai, lượng người đăng ký tăng đều đặn và hoạt động này bắt đầu tự cân đối được về tài chính. Đây là một tín hiệu tích cực và cũng là tiền đề để chúng tôi tiếp tục phát triển các sản phẩm nội dung chất lượng cao. Năm 2023, Bộ Thông tin và Truyền thông công bố Bộ chỉ số đánh giá mức độ trưởng thành chuyển đổi số báo chí và Người Lao Động nằm trong top 10 cơ quan báo chí đạt mức xuất sắc toàn quốc. Chúng tôi còn dẫn đầu nhóm báo chí địa phương, đây là một điều rất đáng tự hào.
Gần đây, ngày 12/5/2025, Báo Người Lao Động ký kết hợp tác với Tập đoàn Công nghệ Tài chính MoMo để phát triển nội dung số, đưa tin tức đến hơn 30 triệu người dùng trên nền tảng này. Đó là một bước mở rộng hệ sinh thái, tận dụng sức mạnh công nghệ để lan tỏa giá trị nhân văn.
Tất nhiên, không thể không nhắc đến khó khăn về kinh phí. Là cơ quan tự thu và tự chi, việc đầu tư cho công nghệ không dễ dàng nhưng chúng tôi quan niệm rằng nếu đợi có tiền mới làm thì chẳng bao giờ làm được. Chính quyết tâm và tư duy “làm theo khả năng, sáng tạo theo hoàn cảnh” đã giúp chúng tôi vượt qua từng chặng.
Theo ông, trong thời đại công nghệ số, Báo Người Lao Động đã và sẽ làm gì để chuyển đổi từ mô hình báo chí truyền thống sang báo chí đa nền tảng, đặc biệt là phát triển hệ sinh thái nội dung số?
Đổi mới mô hình báo chí trong kỷ nguyên số là con đường tất yếu. Chúng tôi hướng đến ba trụ cột chính. Thứ nhất, cá nhân hóa và đa dạng hóa nội dung. Nghĩa là báo chí không chỉ dừng lại ở bài viết, mà mở rộng sang các định dạng khác như podcast, video, livestream, infographic. Báo điện tử của chúng tôi đã có nhiều sản phẩm mới như AI365, Audio AI, MC số... Báo in cũng được công nghệ hóa với sự tham gia của AI.
Thứ hai, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quy trình sản xuất tin tức - từ thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, cho đến kiểm tra nội dung. Việc này giúp phóng viên tiết kiệm thời gian, tập trung cho phần sáng tạo, nghiên cứu chuyên sâu.
Thứ ba, tiếp tục mở rộng mạng lưới tiếp cận công chúng. Báo Người Lao Động hiện vận hành hơn 20 kênh mạng xã hội do các phòng, ban phụ trách nội dung trực tiếp. Chúng tôi gọi đó là “hệ sinh thái nội dung” - nơi mỗi kênh tiếp cận một phân khúc độc giả khác nhau, từ bạn đọc trẻ trên TikTok đến giới chuyên môn trên YouTube, Facebook, Zalo… Song song đó, chuyển đổi số trong quản trị cũng rất quan trọng. Báo đã số hóa nhiều quy trình làm việc nội bộ, xây dựng hệ thống quản trị tòa soạn hiện đại, giúp tăng hiệu quả điều hành.
Đội ngũ phóng viên, biên tập viên chính là nhân tố cốt lõi. Chúng tôi đào tạo theo hướng đa nhiệm: vừa giỏi nghiệp vụ báo chí, vừa am hiểu công nghệ, thành thạo các kỹ năng đa phương tiện. Cụ thể, báo thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nội bộ, kết hợp với các đơn vị uy tín như Google Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông (trước đây), Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông... để cập nhật kiến thức về AI, phân tích dữ liệu, sản xuất nội dung số. Tôi quan niệm, môi trường làm việc phải chuyên nghiệp, tạo điều kiện tối đa cho phóng viên phát huy khả năng. Chúng tôi không quản lý bằng mệnh lệnh hành chính mà bằng sự khích lệ sáng tạo, trao quyền rõ ràng và luôn khơi dậy động lực nghề nghiệp.
Ngày nay, báo chí không chỉ đưa tin mà còn góp phần lan tỏa các giá trị nhân văn, vậy Báo Người Lao Động đã có những hoạt động cụ thể nào để thực hiện vai trò này, thưa ông?
Báo chí là để phụng sự xã hội - đó là tinh thần xuyên suốt của Người Lao Động. Chúng tôi tổ chức nhiều chương trình truyền thông ý nghĩa như: “Lòng tốt quanh ta”, “Lắng nghe người dân hiến kế”, “Chủ quyền quốc gia bất khả xâm phạm”… không chỉ để truyền cảm hứng sống đẹp mà còn kết nối người dân với chính quyền. Về mặt xã hội, hàng loạt chương trình thiện nguyện đã được triển khai: “ATM thực phẩm miễn phí”, “Tình thương cho em”, “Trái tim miền Trung”, “Hướng về miền Bắc yêu thương”... Gần đây nhất là học bổng “Vững bước tới trường” phối hợp cùng MoMo, góp phần tiếp sức cho học sinh - sinh viên khó khăn.
Ngoài ra, nhân dịp giới thiệu tác phẩm "Dấu ấn 30 năm nghề báo" vừa qua tại Đường sách TP Hồ Chí Minh, chúng tôi phát động chương trình “Vòng tay yêu thương” để chăm lo Mẹ Việt Nam Anh hùng, học sinh khuyết tật, bệnh nhân nghèo… Đó là cách báo chí đồng hành cùng cộng đồng, không chỉ bằng câu chữ mà bằng hành động.
Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trao tặng Bằng khen cho Báo Người Lao Động vì có nhiều thành tích nổi bật trong công tác tuyên truyền văn hóa, thể thao, du lịch giai đoạn 2023 - 2024. Một phần không thể không nhắc tới là Giải thưởng Mai Vàng - đã đi cùng công chúng suốt 30 năm qua và tiếp tục khẳng định vai trò trong công nghiệp văn hóa.
Thưa nhà báo, với mô hình báo chí tự chủ tài chính, làm sao để vừa đảm bảo chất lượng nội dung, vừa duy trì hoạt động kinh tế báo chí bền vững?
Thách thức lớn nhất của báo chí hiện nay là làm sao sống được mà vẫn giữ được bản sắc. Từ kinh nghiệm thực tiễn, tôi nhận thấy nếu nội dung đủ tốt, nếu thương hiệu đủ uy tín thì tự khắc các cơ hội hợp tác, tài trợ, liên kết sẽ đến. Chúng tôi luôn chủ động sáng tạo trong tổ chức sự kiện, từ các hội thảo chuyên đề đến chuỗi chương trình văn hóa - xã hội. Dù đội ngũ tổ chức sự kiện không đông, nhưng rất chuyên nghiệp. Chính những hoạt động này vừa tăng sự hiện diện của báo trong cộng đồng, vừa tạo nguồn thu hợp pháp và bền vững.
Triết lý của chúng tôi là “vừa làm vừa học”, không đợi điều kiện hoàn hảo mới hành động. Chính cách làm đó giúp Người Lao Động không ngừng đổi mới, phát triển, để phục vụ bạn đọc một cách sâu sắc, bền bỉ và hiệu quả hơn mỗi ngày.
Xin cảm ơn ông!
Thực hiện: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc
In bài viết