Vào sáng 16/3/1968, phóng viên ảnh chiến trường Ronald L. Haeberle theo chân một đơn vị quân đội Mỹ tiến vào làng Sơn Mỹ. Nhóm lính Mỹ đã xả súng vào những người dân vô tội, khiến 504 thường dân thiệt mạng. Ông Ronald L. Haeberle đã chụp lại tổng cộng 60 bức ảnh (40 trắng đen và 20 ảnh màu) ghi lại cảnh tượng kinh hoàng này.
Cuối năm 1969, bộ ảnh thảm sát Sơn Mỹ được ông đăng trên tạp chí Time, Life và Newsweek. Chính những bức ảnh của ông đã góp phần hâm nóng thêm phong trào phản đối chiến tranh ở Việt Nam lúc bấy giờ.
Năm 1978, tưởng niệm 10 năm vụ thảm sát Sơn Mỹ, Nhà chứng tích Sơn Mỹ đã trưng bày nhiều bức ảnh của Ronald L. Haeberle được lấy lại từ Tạp chí Life. Có một tấm ảnh gây chú ý và được Nhà chứng tích Sơn Mỹ chú thích là "Trương Bốn che đạn cho Trương Năm". Minh họa này sau đó đã gây tranh cãi, bởi ông Trần Văn Đức, Việt kiều sinh sống tại CHLB Đức cho rằng, hai đứa trẻ đó chính là ông và người em gái.
Tháng 4/2019, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh (Thành phố Hồ Chí Minh) thông báo kết luận cuộc họp hội đồng khoa học về việc chỉnh sửa nội dung chú thích trưng bày thảm sát Mỹ Lai "Anh che đạn cho em". Anh Trần Văn Đức, 7 tuổi. Em Trần Thị Hà, 14 tháng tuổi. Hai anh em hiện còn sống".
Sau đó, ký giả Ronald L. Haeberle yêu cầu tạm dừng việc trưng bày ảnh của ông tại Khu chứng tích Sơn Mỹ trước khi có sự thỏa thuận giữa tác giả ảnh và cơ quan chủ quản của Khu chứng tích.
Trong chuyến thăm Việt Nam vừa qua, ký giả Ronald L. Haeberle đã ký kết thỏa thuận với UBND tỉnh Quảng Ngãi về giấy phép sử dụng ảnh. Ban Quản lý Khu chứng tích Sơn Mỹ được trưng bày vô thời hạn các bức ảnh của tác giả Ronald L. Haeberle, với chú thích “1968 Ronald L. Haeberle”, Photograph by Ronald L. Haeberle”. Bức ảnh Hai đứa trẻ cũng được ông Ronald L. Haeberle chú thích trở lại là “Đứa bé trai cố che đạn cho em gái”. Khu chứng tích Sơn Mỹ được sử dụng, sao chép một cách không độc quyền, không chuyển nhượng và không kèm bản quyền các bức ảnh màu, chỉ duy nhất cho mục đích trưng bày tại Khu chứng tích Sơn Mỹ.
Theo Văn Chương/Báo Biên Phòng
In bài viết