Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ukraine tuyên bố đã phá hủy ít nhất 41 máy bay Nga, một số nằm tại sân bay ở tận Siberia, cách xa biên giới hai nước hàng nghìn km. Ở chiều ngược lại, Ukraine cũng cho biết Nga đã sử dụng 472 máy bay không người lái cùng với bảy tên lửa hành trình và đạn đạo để tấn công nước này trong đêm — cuộc tấn công bằng drone lớn nhất của Nga kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Các phái đoàn của Ukraine và Nga dự kiến sẽ gặp nhau tại Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Hai để đàm phán hòa bình.
Các quan chức và nhân chứng Palestine cho biết hàng chục người đã thiệt mạng sau khi binh lính Israel nổ súng vào một đám đông gần điểm phân phát viện trợ ở Gaza. Tổ chức Gaza Humanitarian Foundation — cơ quan được Israel giao nhiệm vụ phân phối viện trợ trong khu vực — đã bác bỏ các báo cáo này. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tuyên bố họ “hiện không ghi nhận có thương vong nào do hỏa lực của IDF gây ra” tại địa điểm đó.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Iran đã tăng lượng uranium làm giàu cao của mình lên thêm một nửa trong ba tháng qua. Theo một báo cáo mật được một số cơ quan truyền thông tiếp cận, cơ quan của Liên Hợp Quốc ước tính Iran hiện có khoảng 400kg vật liệu gần đạt cấp độ vũ khí và không có ứng dụng dân sự nào hợp lý. Israel cho rằng những phát hiện này cho thấy Iran đang quyết tâm chế tạo vũ khí hạt nhân.
Tòa án tối cao của Hungary đã bác bỏ lệnh cấm của cảnh sát đối với một lễ hội LGBT dự kiến diễn ra vào Chủ nhật. Tòa cho rằng một sửa đổi hiến pháp được thông qua hồi tháng 4 — nhằm giúp chính phủ đẩy lùi sự hiện diện của đồng tính luyến ái khỏi đời sống công cộng — có áp dụng cho sự kiện này hay không. Hai mươi quốc gia thành viên Liên minh châu Âu đã kêu gọi Hungary hủy bỏ đạo luật.
Phiên tòa xét xử Sheikh Hasina, cựu thủ tướng Bangladesh, đã bắt đầu tại Tòa án Tội ác Quốc tế của nước này. Bà bị buộc tội liên quan đến cái chết của khoảng 1.400 người vào năm ngoái như một phần của chiến dịch dập tắt tiếng nói bất đồng chính kiến. Sheikh Hasina, người từng cầm quyền từ 2009 đến 2024, đã bị lật đổ vào tháng 8 và hiện vẫn đang lánh nạn tại Ấn Độ.
Anh sẽ tăng chi tiêu quốc phòng theo kế hoạch được trình bày trong Đánh giá Quốc phòng Chiến lược 10 năm. Nước này sẽ xây dựng sáu nhà máy sản xuất vũ khí mới để chế tạo đạn dược và chất nổ, với chi phí 1,5 tỷ bảng Anh (2 tỷ USD). Bộ quốc phòng Anh cũng cho biết sẽ đặt mua 7.000 tên lửa tầm xa.
Hai người đã thiệt mạng và gần 200 người bị thương trong các lễ ăn mừng sau khi Paris Saint-Germain đánh bại Inter Milan 5-0 để giành chức vô địch Champions League đầu tiên. Một thiếu niên 17 tuổi thiệt mạng do bị đâm; và một người đàn ông khác chết trong một vụ tai nạn giao thông. Cảnh sát đã bắt giữ gần 600 người — hầu hết tại Paris — khi pháo hoa được bắn lên trời, các trạm xe buýt bị đập phá, và xe cộ bị phóng hỏa.
TIÊU ĐIỂM
Vũ trụ song song của OPEC
Vào thứ Bảy, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cùng các đồng minh đã nhóm họp để quyết định lượng dầu sẽ sản xuất trong tháng 7. Nhóm này, vốn chiếm khoảng một nửa nguồn cung dầu toàn cầu, đã công bố mức tăng sản lượng 411.000 thùng mỗi ngày. Đây là lần tăng thứ ba trong ba tháng và là mức tăng gấp ba lần so với dự báo hồi cuối năm ngoái. Tất cả diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu dự kiến tiếp tục chậm lại, phần nào do các cuộc chiến thuế quan của Donald Trump.
OPEC biện minh cho quyết định là vì “các yếu tố thị trường lành mạnh.” Song thực chất nó phản ánh tham vọng của các thành viên lớn nhất trong nhóm muốn giành lại thị phần, sau các đợt cắt giảm sản lượng từ năm 2022 vốn không thể giúp tăng giá. Nhưng sản lượng của OPEC vẫn còn cách xa mức đỉnh, và sau mùa hè, nhu cầu có thể giảm tiếp. Nếu điều đó xảy ra, việc tiếp tục tăng sản lượng sẽ trở nên khó khăn hơn.
Bầu cử tư pháp ở Mexico
Mexico đang ở một dấu mốc lịch sử khi trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới nơi gần như mọi thẩm phán ở mọi tòa án đều được bầu bằng phổ thông đầu phiếu. Vào Chủ Nhật, trong vòng đầu tiên của hai vòng, người dân Mexico sẽ bỏ phiếu chọn thẩm phán cho 850 vị trí liên bang, 9 ghế tại Tòa án Tối cao, 22 vị trí tại các tòa phân giải đầy quyền lực, cùng hàng nghìn thẩm phán tòa cấp dưới. Năm 2027, người Mexico sẽ tiếp tục bầu phần còn lại.
Tổng thống Claudia Sheinbaum lập luận rằng bầu cử là cần thiết để “dân chủ hóa” hệ thống tư pháp và loại bỏ tham nhũng. Hệ thống tư pháp của Mexico quả thật còn nhiều thiếu sót. Song cải cách do người tiền nhiệm Andrés Manuel López Obrador thông qua sẽ chỉ trao thêm quyền lực cho Morena – đảng cầm quyền của bà Sheinbaum – và các băng đảng ma túy trong việc gây ảnh hưởng đến tòa án.
Nhiều thẩm phán đương nhiệm đã từ chối tham gia tranh cử. Tỷ lệ cử tri đi bầu dự kiến sẽ thấp: khảo sát cho thấy chỉ một nửa người dân biết rằng cuộc bỏ phiếu đầu tiên sẽ diễn ra vào Chủ Nhật. Đây là một đòn giáng mạnh vào nền pháp quyền, gây tổn hại cho dân chủ và nền kinh tế của Mexico.
Các tác nhân AI không còn là bí mật
Số lần đề cập đến trí tuệ nhân tạo “agentic” – phần mềm có thể hành động thay cho người dùng – đã tăng 779% trong các cuộc họp lợi nhuận doanh nghiệp trong năm qua, theo hãng nghiên cứu thị trường AlphaSense. Song các tác nhân AI này vẫn còn nhiều lỗi.
Trong một nghiên cứu từ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, các AI thương mại đã bị lừa nhấp vào liên kết độc hại hoặc rò rỉ dữ liệu thông qua quảng cáo trực tuyến — với tỉ lệ bị lừa lên tới 60%. Một nghiên cứu do nhóm khác tại Mỹ đã tạo các hướng dẫn độc hại nằm ẩn trên website bằng “chữ nhỏ” có độ tương phản thấp mà con người khó thấy được. Kết quả là cả sáu AI hiện đại nhất đều thực thi các lệnh nằm rải rác trên 234 trang web giả mạo.
Cả hai nghiên cứu đều vạch rõ điểm yếu chết người của AI agentic: bất cứ điều gì phần mềm có thể “nhìn thấy” đều có thể bị xem là chân lý. Cơn say mê mới của giới doanh nghiệp đang cần phải được “giải độc” gấp.
Theo Nghiên cứu Quốc tế
In bài viết