24h giờ cuối đời của Mao Trạch Đông
Sáng ngày 9/9/1976, Liêu Thời Vũ – khi đó là quản lý khu thắng cảnh động Tích Thủy ở Thiều Sơn, Hồ Nam – trải qua một sự việc khó hiểu.
Trước đó một ngày, ông nhận được thông báo rằng Bí thư thứ hai Tỉnh ủy Hồ Nam Trương Bình Hóa sẽ đến thăm vào buổi tối 8/9 để giám sát công tác chuẩn bị đón Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông về quê dưỡng bệnh. Nhưng đến gần nửa đêm, Liêu Thời Vũ lại nhận được cuộc gọi khác báo rằng Trương Bình Hóa sẽ không đến. Ông băn khoăn: Liệu Chủ tịch Mao Trạch Đông có trở về không?
Thực tế, chỉ ít lâu sau khi Liêu Thời Vũ cúp máy, nhà lãnh đạo Trung Quốc đã qua đời tại Bắc Kinh. Trong cơn nguy kịch, Mao Trạch Đông từng mong muốn được trở về quê hương Thiều Sơn, nơi có động Tích Thủy. Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc cũng đã thông báo cho tỉnh Hồ Nam chuẩn bị đón ông. Nhưng điều đó đã không bao giờ thành hiện thực.
Trong 24 giờ cuối đời, Mao Trạch Đông trải qua những giờ phút khắc nghiệt.
Từ 00h00 ngày 8/9, ông được hỗ trợ hô hấp nhân tạo, huyết áp dao động mạnh – lúc cao đến 180, lúc hạ xuống 80.
Khoảng 11h trưa, ông xuất hiện triệu chứng rối loạn nhịp tim. Đến 16h, bác sĩ đặt ống thở thông qua đường mũi họng.
Tối 20h30, Mao Trạch Đông rơi vào trạng thái hôn mê.
Hơn 7 tiếng sau, vào lúc 00h10 ngày 9/9, trái tim Mao Trạch Đông ngừng đập.
Đáng chú ý, trước đó dù phải gắn ống truyền tĩnh mạch, điện tâm đồ và ống thông dạ dày, Mao Trạch Đông vẫn đọc tài liệu và sách 11 lần trong ngày hôm đó, với tổng thời gian 2 giờ 50 phút, trung bình mỗi lần chưa đến 16 phút. Ông đọc bằng mắt, sách do người khác cầm. Lần đọc cuối cùng diễn ra lúc 16h37 chiều ngày 8/9.
Tang lễ của nhà lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông. Ảnh: Getty
Chiếc xe tang được sản xuất khẩn cấp
Trước năm 1976, Trung Quốc chưa có xe tang chuyên dụng dành cho các lãnh đạo cấp trung ương qua đời. Khi đó, quan tài thường được đặt trên xe tải lớn nhãn hiệu "Giải phóng" – dòng xe nội địa đầu tiên của Trung Quốc, trang trí bằng cành thông và hoa trắng, phía trước có chân dung người quá cố.
Trên đường vành đai số 2 ở Bắc Kinh, gần cầu Hữu An Môn, có Nhà máy Sửa chữa Ô tô số 4. Dù tên gọi là xưởng sửa chữa, thực tế đây là nhà sản xuất xe buýt nổi tiếng toàn quốc.
Vào mùa đông năm 1975, nhà máy được giao nhiệm vụ gấp: chế tạo một chiếc "xe buýt kiểu 640" – thiết kế đặc biệt với cửa sau, khoang trượt và buồng riêng – trong vòng hai tuần.
Không ai biết rõ mục đích ban đầu, nhưng công nhân đã làm việc ngày đêm và cho ra đời mẫu "xe buýt kiểu 640" – thiết kế cao, vuông vức, kính chắn gió lớn – thay thế mẫu "57" cũ từng được mô phỏng theo xe Skoda của Tiệp Khắc.
Ngày 8/1/1976, tin Thủ tướng Chu Ân Lai qua đời truyền đến. Công nhân Nhà máy Sửa chữa Ô tô số 4 bàng hoàng khi thấy chính chiếc xe họ chế tạo chở thi hài Chu Ân Lai đến nghĩa trang Bát Bảo Sơn. Lúc đó, họ mới hiểu rõ ý nghĩa của công việc mình làm.
Ngày 9/9/1976, khi tin Mao Trạch Đông qua đời đến nhà máy, một chiếc xe y tế vừa rời khỏi đó lập tức được các cơ quan cấp trên hộ tống trở lại. Họ ra lệnh cải tạo chiếc xe – từng được dùng làm nơi làm việc và điều trị y tế cho Mao Trạch Đông sau trận động đất Đường Sơn ngày 28/7 – thành xe tang chuyên dụng.
Ngay khi biết nhiệm vụ, hơn 2.000 công nhân trong nhà máy bật khóc, tự nguyện đến trụ sở đăng ký tham gia vào công tác chế tạo xe tang cho Mao Trạch Đông. Một "Bộ Tư lệnh Chế tạo Xe Tang Mao Trạch Đông" được thành lập, lựa chọn những công nhân ưu tú nhất tham gia, chia ca sản xuất suốt ngày đêm.
Vì lo ngại phá hoại, khu sản xuất được đặt ở xưởng quân sự hẻo lánh, cách xa nhà máy chính, được vũ trang bảo vệ nghiêm ngặt. Công nhân vào khu vực này phải đeo phù hiệu đặc biệt và thay phiên theo ca. Những người khác bị cấm lại gần. Mọi thông tin được tuyệt đối giữ kín.
Trong quá trình cải tạo, xe cần nhiều tấm gỗ dán chất lượng cao. Nhà máy gỗ Beijiao nhận nhiệm vụ cung cấp. Công nhân khẩn trương phân loại hàng nghìn tấm, chọn ra những tấm tốt nhất, rồi đánh bóng bằng tay để đạt độ mịn tuyệt đối.
Để vận chuyển gỗ, một xe mui kín lớn được điều động. Công nhân không dám xếp chồng gỗ lên nhau vì sợ va chạm. Họ đứng trong xe, dùng cơ thể làm điểm tựa giữ từng tấm gỗ để tránh xô lệch trên đường xóc.
Việc cải tạo xe diễn ra trong điều kiện khắc nghiệt: thời tiết nóng nực, muỗi dày đặc, xưởng nằm nơi hẻo lánh. Không gian trong xe chật chội, công nhân làm việc trong ca dài, đôi khi chỉ nghỉ ngắn trên sàn bê tông rồi tiếp tục. Trận động đất Đường Sơn vừa xảy ra hơn một tháng, dư chấn vẫn còn. Một chai bia úp ngược được đặt bên ngoài xưởng để cảnh báo động đất – chỉ cần rung nhẹ là đổ. Một ngày nọ, không rõ lý do, chai bia đột nhiên đổ ra nền đất. Mọi người, bất chấp sự an toàn của bản thân, đều lao lên bảo vệ xe tang.
Sau đó, công nhân dựng lều bạt, đưa xe vào bên trong để tiếp tục làm việc. Nhiều người túc trực 24/24 để dọn vật liệu, đảm bảo chất lượng xe và ngăn phá hoại.
Trong quá trình chế tạo, hàng trăm lỗ khoan và ốc vít được lắp. Để tránh gãy mũi khoan, tất cả được thực hiện thủ công.
Trong một lần chạy thử, một tiếng cộng hưởng yếu ớt như tiếng muỗi kêu đã được phát hiện ở cửa thoát khí lạnh. Các công nhân không chấp nhận. Họ tháo toàn bộ hệ thống, lót vải hải quân kín khí ở từng lỗ khoan, điều này cho phép xe tang hoàn toàn im lặng khi quạt hoạt động. "Phải để Chủ tịch ngủ yên," họ nói.
Ngày xe tang hoàn thiện, mọi người đổ đến xem.
Xe dài khoảng 10 mét, màu trắng kem viền xanh da trời, kính chắn gió rộng, thiết kế trang nghiêm. Khoang chứa thi hài tách biệt bằng vách gỗ, phía sau là tủ đựng cờ và ruy băng, sàn xe bằng gỗ, có hệ thống điều hòa. Hai hàng ghế và giá súng ở hai bên dành cho lính gác. Quan tài gỗ có thể nâng lên, thiết kế giống giường đơn giản. Trần xe gắn đèn huỳnh quang dịu nhẹ. Không có cửa sổ, chỉ một cửa hẹp cho lính gác. Phía sau có hai lớp cửa – một cửa lớn hai cánh, một cửa trượt bằng gỗ – để đưa thi thể vào.
Hai ngày trước lễ truy điệu Mao Trạch Đông, xe tang lăn bánh khỏi xưởng, hướng về Đại lễ đường Nhân dân.
Khi lăn bánh ra khỏi xưởng, chiếc xe bị kẹt bởi bức tường phía trước. Có người hô lên: "Đập tường đi!". Ngay lập tức, công cụ được đưa đến, bức tường bị phá bỏ. Trên đường hẹp, cây cối rậm rạp cũng bị cắt tỉa để tránh làm xước xe.
Theo doisongphapluat.nguoiduatin.vn
(Theo China News)
In bài viết