Nguồn: “马博：中越首次陆军联训意义深远”,环球时报 , 24/7/2025.
Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành
Từ giữa cho đến cuối tháng 7, quân đội Trung Quốc và Việt Nam đã tổ chức một cuộc tập trận chung tại Quảng Tây với chủ đề “Huấn luyện chung tại khu vực biên giới“. Đây là hoạt động huấn luyện chung đầu tiên chủ yếu dựa trên quân đội kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Việt Nam. Điều này không chỉ phản ánh quan hệ Trung Quốc-Việt Nam đã đạt đến một tầm cao mới, mà còn là phản ứng mạnh mẽ trước những lời thổi phồng của thế giới bên ngoài về những khác biệt giữa hai nước.
Cuộc tập trận chung này phản ánh sự tin cậy chính trị và chiến lược ngày càng sâu sắc giữa Trung Quốc và Việt Nam. Trước đây, hợp tác quân sự Trung Quốc-Việt Nam chủ yếu tập trung vào tuần tra chung trên biển và giao lưu quốc phòng biên giới, trong khi hợp tác quân sự trên bộ còn tương đối hạn chế. Tuy nhiên, địa hình khu vực biên giới Trung Quốc-Việt Nam phức tạp và đường biên giới dài. Hai nước đang phải đối mặt với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống nổi bật như buôn lậu, vượt biên trái phép và tội phạm xuyên biên giới. Nội dung cụ thể của đợt huấn luyện chung này bao gồm các dự án huấn luyện sát với thực chiến, như ngụy trang cho nhân sự và trang thiết bị, công nghệ bắn súng và điều khiển máy bay không người lái, nhằm mục đích nâng cao đáng kể năng lực phối hợp và ứng phó của lực lượng phòng thủ biên giới hai bên với các thách thức an ninh phi truyền thống xuyên biên giới, đồng thời cung cấp kinh nghiệm quý báu cho việc thiết lập một cơ chế phối hợp tác chiến chung được chuẩn hóa hơn trong tương lai.
Đợt huấn luyện này cũng phát đi một tín hiệu chiến lược quan trọng trong bối cảnh quốc tế phức tạp hiện nay. Trong những năm gần đây, quan hệ kinh tế thương mại giữa Mỹ và Việt Nam đang ấm lên nhanh chóng, và chính sách thương mại của Mỹ đối với Việt Nam cũng có nhiều biến động, làm dấy lên nhiều đồn đoán về định hướng chính sách đối ngoại của Việt Nam. Một số ý kiến bên ngoài cho rằng Việt Nam có thể nghiêng về phía Mỹ trong ván cờ Trung-Mỹ, điều này sẽ ảnh hưởng đến quan hệ Trung-Việt.
Tuy nhiên, việc huấn luyện chung giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam cho thấy Việt Nam vẫn duy trì mức độ tự chủ chiến lược cao trong việc xử lý quan hệ với Mỹ. Chính sách quốc phòng “Bốn Không” lâu đời của Việt Nam bao gồm “Không tham gia liên minh quân sự, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự tại Việt Nam, không dựa dẫm vào nước này để chống nước kia, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực” vẫn được duy trì mạnh mẽ. Nguyên tắc này không chỉ phản ánh truyền thống ngoại giao độc lập của Việt Nam mà còn nhấn mạnh sự quan tâm cao độ của các nhà lãnh đạo Việt Nam trong việc duy trì mối quan hệ lâu dài và ổn định giữa Trung Quốc và Việt Nam.
Ngoài ra, Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Thương mại Trung Quốc-Việt Nam đã duy trì đà tăng trưởng trong nhiều năm, và kim ngạch thương mại song phương sẽ vượt 260 tỷ đô la Mỹ vào năm 2024. Là nguồn cung cấp nguyên liệu thô và linh kiện quan trọng nhất cho ngành công nghiệp chế tạo của Việt Nam, Trung Quốc chiếm vị trí quan trọng trong sản xuất công nghiệp và thương mại xuất khẩu của Việt Nam. Sự phụ thuộc chặt chẽ này của chuỗi công nghiệp sẽ không dễ dàng bị lung lay bởi những xung đột thương mại hay áp lực chính trị ngắn hạn.
Việc huấn luyện chung giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam cũng phản ánh sự mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa hợp tác an ninh giữa Trung Quốc và khu vực ASEAN. Trong những năm gần đây, Trung Quốc và các nước ASEAN tiếp tục đạt được những tiến triển trong lĩnh vực hợp tác an ninh hàng hải, và các cuộc tuần tra chung của hải quân và lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc và Việt Nam tại Vịnh Bắc Bộ đã hình thành một cơ chế bình thường hóa. Việc mở rộng hoạt động huấn luyện này từ biển vào đất liền không chỉ làm phong phú thêm nội dung hợp tác an ninh song phương mà còn là hình mẫu cho hợp tác an ninh khu vực. Tình hình an ninh hiện nay ở khu vực ASEAN nhìn chung ổn định, nhưng vẫn đang phải đối mặt với sự đan xen phức tạp giữa các thách thức an ninh truyền thống và các mối đe dọa an ninh phi truyền thống. Điều này đòi hỏi các nước trong khu vực phải khẩn trương tăng cường liên lạc chiến lược và hợp tác thực tiễn, và hoạt động huấn luyện chung giữa Trung Quốc và Việt Nam là một hoạt động thăm dò và thực tiễn quan trọng trong bối cảnh này.
Theo quan điểm của Việt Nam, mặc dù quan hệ Việt Nam – Mỹ tiếp tục được củng cố trong những năm gần đây và hợp tác thương mại, đầu tư và công nghệ song phương mở rộng nhanh chóng, Việt Nam luôn thực dụng và cân bằng trong các lựa chọn chiến lược, không dễ dàng lựa chọn phe phái. Chính phủ Việt Nam đã nhiều lần nhấn mạnh rằng nguyên tắc cơ bản trong chính sách đối ngoại của mình là bảo vệ lợi ích quốc gia và quyền tự chủ chiến lược, và sẽ không hy sinh quan hệ với Trung Quốc vì lợi ích của mình. Cuộc tập trận chung này phản ánh sự quan tâm cao độ của Việt Nam đối với quan hệ với Trung Quốc trong quan hệ với Mỹ, đồng thời nỗ lực duy trì một chính sách ngoại giao cân bằng, linh hoạt và thực dụng giữa các cường quốc.
Đối với Trung Quốc, cuộc tập trận chung này càng phản ánh sự tự tin và thái độ cởi mở của Trung Quốc trong hợp tác với các nước láng giềng. Trung Quốc luôn chủ trương cùng nhau ứng phó với các thách thức khu vực thông qua hợp tác đa phương và thúc đẩy xây dựng cộng đồng an ninh và cộng đồng chung vận mệnh với các nước láng giềng. Trung Quốc cần tiếp tục làm sâu sắc hơn hợp tác kinh tế, thương mại với Việt Nam và tăng cường giao lưu chiến lược. Mục tiêu của Trung Quốc không chỉ là duy trì sự ổn định lâu dài của quan hệ Trung-Việt, mà còn thúc đẩy việc không ngừng làm sâu sắc hơn nữa hợp tác khu vực và xây dựng một môi trường an ninh khu vực hòa bình, ổn định và thịnh vượng.
Tóm lại, trong bối cảnh tình hình quốc tế phức tạp và đang biến động hiện nay, cuộc tập trận chung giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam đã nêu gương tích cực cho sự tin cậy lẫn nhau chiến lược và hợp tác an ninh giữa các quốc gia trong khu vực. Chúng tôi mong muốn Trung Quốc và Việt Nam sẽ coi cuộc tập trận này là cơ hội để cùng với các nước ASEAN khác đóng góp tích cực và thực chất hơn nữa cho hòa bình và ổn định khu vực.
Theo Nghiên cứu Quốc tế
Tác giả Mã Bác (Ma Bo) là phó giáo sư tại Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Nam Kinh.
In bài viết