Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nội các an ninh của Israel đã thông qua kế hoạch kiểm soát toàn bộ Dải Gaza vô thời hạn. Bộ trưởng tài chính Bezalel Smotrich tuyên bố sẽ “không có rút lui,” kể cả để đổi lấy con tin. Ze’ev Elkin, một bộ trưởng khác, nói rằng việc tăng cường tấn công trong vài tháng tới sẽ mở ra “cơ hội ngắn hạn” để đạt được lệnh ngừng bắn (các cuộc đàm phán gần đây đã đổ vỡ) trước chuyến thăm của Donald Trump vào tuần tới.
Chiến tuyến của Israel với lực lượng Houthi tại Yemen cũng đang nóng lên. Quân đội Israel cho biết họ đã không kích cảng Hodeidah và cơ sở hạ tầng gần đó, một ngày sau khi phiến quân do Iran hậu thuẫn phóng tên lửa rơi gần sân bay Ben Gurion ở Tel Aviv. Thủ tướng Israel, Binyamin Netanyahu, thề rằng hành động trả đũa “sẽ có không chỉ một, mà rất nhiều cú nổ.”
OpenAI sẽ cho phép ban quản trị phi lợi nhuận tiếp tục kiểm soát công ty khi chuyển đổi sang mô hình vì lợi nhuận. Gần đây được định giá 300 tỷ USD, OpenAI được thành lập năm 2015 với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận và sau đó thêm nhánh vì lợi nhuận. Ban quản trị phi lợi nhuận từng sa thải Sam Altman, CEO kiêm đồng sáng lập viên, vào năm 2023, nhưng đã thuê lại ông sau một cuộc nổi dậy trong nội bộ.
Đồng đô la Đài Loan tiếp tục tăng mạnh, trong khi đồng đô la Mỹ mất gần 6% giá trị so với nó — mức giảm mạnh nhất kể từ năm 2022. Ngân hàng trung ương Đài Loan phủ nhận tin đồn Mỹ đã yêu cầu hòn đảo này nâng giá đồng tiền của mình, giữa lúc có suy đoán hai bên sắp đạt được một thỏa thuận thương mại. Hôm thứ Sáu, đồng tiền Đài Loan đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1988.
Donald Trump cho biết ông đã có cuộc điện đàm “hiệu quả” với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan về chính sách đối ngoại, bao gồm cả việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine (“NGAY BÂY GIỜ!”). Thổ Nhĩ Kỳ đã đề xuất cử quân tới Ukraine như một phần của lực lượng gìn giữ hòa bình lớn hơn nếu có lệnh ngừng bắn. Ông Erdogan cũng nói Thổ Nhĩ Kỳ sẽ ủng hộ một lệnh ngừng bắn tại Gaza.
Trong khi đó, bộ trưởng tài chính Mỹ Scott Bessent cố gắng thuyết phục các nhà đầu tư tiếp tục đặt cược vào Mỹ. Phát biểu tại Hội nghị Milken ở California, ông Bessent quảng bá các ưu đãi thuế và bãi bỏ quy định sắp tới, đồng thời tuyên bố thị trường Mỹ “không thể đổ vỡ.” Sau đó, ông nói với CNBC rằng Mỹ đang “rất gần” đến việc ký kết thỏa thuận thương mại với các nước khác.
Sau hơn hai mươi năm hoạt động, dịch vụ gọi điện trực tuyến Skype đã chính thức đóng cửa. Ở thời kỳ đỉnh cao, Skype có tới 300 triệu người dùng, và được Microsoft mua lại với giá 8,5 tỷ USD hồi năm 2011. Nhánh khách hàng doanh nghiệp của Skype vẫn tiếp tục hoạt động. Skype là một trong những nền tảng internet đầu tiên cung cấp dịch vụ gọi video và thoại, nhưng đã thất thế trước các đối thủ hiện đại hơn. Microsoft cho biết người dùng còn lại có thể chuyển sang dịch vụ Teams của hãng.
Con số trong ngày: Hơn 5.500.000%, là mức tăng giá trị thị trường của Berkshire Hathaway kể từ năm 1965.
TIÊU ĐIỂM
Nền kinh tế nguội lạnh của Indonesia
Khi thị trường chứng khoán Indonesia mở cửa trở lại vào ngày 8 tháng 4 sau kỳ nghỉ cuối tuần dài, nó lao dốc 8% chỉ trong một ngày do tin tức được công bố hôm 2 tháng 4 rằng Donald Trump sẽ áp thuế đối ứng 32% đối với hàng hóa Indonesia nhập vào Mỹ. Đồng tiền của Indonesia đã rớt xuống mức thấp nhất so với đồng đô la kể từ năm 1998, tức lúc khủng hoảng tài chính châu Á. Song chính phủ Indonesia đã nhận được tin vui khi tổng thống Mỹ hoãn các mức thuế mới cho đến tháng 7 (vẫn còn một mức thuế chung 10%).
Song dữ liệu GDP quý I năm 2025 — công bố vào thứ Hai — lại mang đến nhiều nỗi lo. Nền kinh tế Indonesia tăng trưởng 4,9% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm từ mức 5% của quý trước và thấp hơn dự đoán. Tỷ lệ tăng trưởng hằng năm của Indonesia trong ba thập niên qua phần lớn chỉ quanh mức 5% — một con số tầm thường đối với một nước thu nhập trung bình. Tổng thống Prabowo Subianto muốn đạt mức 8%. Nhưng kế hoạch của ông là chi tiêu mạnh tay, bao gồm cả chương trình bữa trưa miễn phí trị giá 28 tỷ USD cho học sinh. Các nhà phân tích lo ngại chi phí sẽ vượt tầm kiểm soát. Nhưng để nâng cao tăng trưởng, chỉ chi tiêu thôi là chưa đủ. Những thay đổi sâu rộng hơn đối với nền kinh tế Indonesia, như cải tổ các doanh nghiệp nhà nước, là điều cần thiết.
Lệnh ngừng bắn ngắn và đầy tính toan tính của Putin
Hôm 28 tháng 4, Vladimir Putin thông báo sẽ ngừng bắn trong ba ngày tại Ukraine, bắt đầu từ thứ Năm. Dù tổng thống Nga khẳng định động cơ của ông là “nhân đạo,” người Ukraine tỏ ra hoài nghi. Họ cho rằng đây là một chiêu trò nhằm thuyết phục Mỹ tạm dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt, đặc biệt là những biện pháp ảnh hưởng đến hàng không dân dụng — một bộ phận quan trọng trong cỗ máy chiến tranh của Nga. Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, gọi đây là một “màn kịch sân khấu” và bác bỏ đề xuất.
Mỹ dường như đang có thiện cảm hơn với Ukraine kể từ sau cuộc gặp giữa ông Zelensky và người đồng cấp Donald Trump tại Vatican vào ngày 26 tháng 4. Các điều khoản của thỏa thuận khai thác khoáng sản, vốn đã được bàn thảo từ lâu và được ký bốn ngày sau đó, cuối cùng lại có lợi hơn cho Ukraine so với kỳ vọng. Nhà Trắng đã phê duyệt thương vụ bán vũ khí trị giá 50 triệu USD cho Ukraine, có lẽ mang ý nghĩa biểu tượng nhiều hơn là thực tế. Và những nỗ lực của Anh và Pháp nhằm thuyết phục ông Trump cứng rắn hơn với ông Putin có vẻ, ít nhất là hiện tại, đang phát huy tác dụng.
Châu Âu lôi kéo các nhà khoa học Mỹ
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và bà Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy ban châu Âu, có một lời kêu gọi dành cho các nhà nghiên cứu: “Hãy chọn châu Âu cho khoa học.” Hôm thứ Hai họ đã truyền tải thông điệp này tại một hội nghị tổ chức ở Sorbonne, Paris. Mặc dù không nhắm trực tiếp đến những người làm việc tại Mỹ, nhưng hàm ý thì rõ ràng: các học giả muốn được đảm bảo tự do học thuật đều được chào đón ở châu Âu.
Ông Macron muốn thu hút thêm đầu tư cho nghiên cứu và đổi mới nhằm thúc đẩy hiệu quả kinh tế của châu Âu. (Đây là một khuyến nghị then chốt trong báo cáo do ông Mario Draghi, cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu, thực hiện năm 2024 về khả năng cạnh tranh của EU.) Trong những năm gần đây, tổng thống Pháp đã tập trung thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Lời kêu gọi mới đối với các nhà khoa học sẽ đi kèm với khả năng hỗ trợ tài chính một phần từ nhà nước. Ông và bà von der Leyen hy vọng sẽ biến các biện pháp đàn áp học thuật tại Mỹ dưới thời Donald Trump thành một lợi thế cho châu Âu.
Theo Nghiên cứu Quốc tế
In bài viết