Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nhà Trắng cho biết Donald Trump sẽ quyết định trong vòng hai tuần tới liệu có nên có hành động quân sự nhắm vào Iran hay không. Chính quyền cũng tuyên bố Iran đã có đầy đủ những gì cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân. Trong khi đó, Israel cam kết sẽ tăng cường các cuộc tấn công sau khi Iran không kích trúng một bệnh viện ở miền nam Israel. Bộ trưởng quốc phòng Israel, ông Israel Katz, nói rằng lãnh tụ tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei, “không thể được phép tồn tại.”
Thủ tướng Tây Ban Nha, Pedro Sanchez, bác bỏ ý tưởng của NATO về việc tăng chi tiêu quốc phòng của các nước thành viên lên 5% GDP. Ông Sanchez gọi kế hoạch này là “không hợp lý” và “phản tác dụng,” làm giảm hy vọng đạt được cam kết chung tại hội nghị thượng đỉnh vào tuần tới. Trong khi đó, Quốc hội Thụy Điển đã thông qua kế hoạch vay 31 tỉ USD để tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP vào năm 2032.
Giá tiêu dùng cơ bản ở Nhật Bản đã tăng 3,7% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm trước, mức tăng mạnh nhất hai năm. Đất nước vốn đã vật lộn với giảm phát trong nhiều thập kỷ nay lại phải đối mặt với lạm phát cao nhất trong nhóm G7. Giá gạo — thứ quan trọng nhất trên bàn ăn của người Nhật — đã tăng gấp đôi so với năm ngoái, gây ra tranh cãi chính trị trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện vào tháng 7.
Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ đã cắt giảm lãi suất về mức 0%, nhằm đối phó với đà tăng giá mạnh của đồng franc Thụy Sĩ — một loại tiền tệ trú ẩn an toàn — giữa lúc căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang. Ngân hàng này cũng phát tín hiệu có thể điều chỉnh thêm lãi suất. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Na Uy bất ngờ giảm lãi suất từ 4,5% xuống còn 4,25%; Ngân hàng Trung ương Anh thì giữ nguyên lãi suất như dự kiến.
Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda đã đạt được một thỏa thuận hòa bình. Thỏa thuận bao gồm cam kết “tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ” và giải giáp các “nhóm vũ trang phi nhà nước.” Căng thẳng giữa hai nước láng giềng này đã gia tăng trong những tháng gần đây sau khi lực lượng nổi dậy M23 do Rwanda hậu thuẫn chiếm giữ một số thành phố lớn ở miền đông Congo. Thỏa thuận sẽ được ký chính thức vào tuần tới.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bổ nhiệm Hennadiy Shapovalov làm chỉ huy lực lượng bộ binh sau khi một cuộc tấn công chết người của Nga nhắm vào trại huấn luyện khiến người tiền nhiệm của ông từ chức. Chuẩn tướng Shapovalov từng là sĩ quan liên lạc tại trung tâm điều phối NATO ở Đức. Trong khi đó, Ukraine và Nga tiếp tục trao đổi tù binh bị bệnh và bị thương, lần trao đổi mới nhất theo một thỏa thuận mong manh do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian.
Đội bóng chày LA Dodgers cho biết họ đã từ chối cho các nhân viên của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) vào sân vận động trước một trận đấu vào thứ Năm. ICE nói rằng các xe của họ chỉ “ghé qua rất ngắn, không liên quan đến bất kỳ chiến dịch nào.” Đội bóng đã chịu áp lực từ lượng lớn người hâm mộ gốc Mỹ Latin yêu cầu họ có lập trường rõ ràng hơn trước chiến dịch trấn áp người nhập cư của ông Donald Trump.
Con số trong ngày: 70%, là mức giảm số khiếu nại về tiếng ồn từ xe hơi tại Manhattan kể từ khi áp dụng phí tắc nghẽn giao thông vào ngày 5 tháng 1.
TIÊU ĐIỂM
Nỗ lực ngoại giao phút chót của Iran
Vào thứ Sáu, ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi sẽ gặp các đồng cấp từ Anh, Pháp và Đức tại Geneva. Ba nước châu Âu này đã phối hợp với Mỹ, dù sẽ không có đại diện Mỹ nào tham dự cuộc họp. Mục tiêu của Iran rất rõ ràng: họ muốn đạt được một lệnh ngừng bắn để chấm dứt cuộc tấn công của Israel, hiện đã bước sang tuần thứ hai. Nhưng Israel từ chối xem xét ngừng bắn chừng nào phần lớn chương trình hạt nhân của Iran vẫn còn nguyên vẹn. Nếu ông Araghchi muốn có một thỏa thuận ngừng bắn, ông sẽ phải đưa ra nhượng bộ.
Trước khi chiến tranh bùng nổ, ông Araghchi đã gặp Steve Witkoff, đặc phái viên của Donald Trump, nhiều lần để đàm phán một thỏa thuận nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của Iran đổi lấy việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt. Trở ngại chính là việc Iran có được tiếp tục làm giàu uranium hay không. Iran đã từ chối nhượng bộ điểm này. Nếu hiện tại họ thay đổi lập trường, ông Trump có thể sẵn sàng thảo luận một thỏa thuận hạt nhân nhằm kết thúc chiến tranh. Nếu không, các cuộc đàm phán tại Geneva có thể sẽ là nỗ lực ngoại giao cuối cùng trước khi ông Trump ra lệnh không kích Iran.
Nga tổ chức diễn đàn kinh tế giữa khó khăn
Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St Petersburg vào thứ Sáu. Hội nghị thường niên này nhằm quảng bá hình ảnh nước Nga và thu hút đầu tư kinh doanh. Một lần nữa, bối cảnh của hội nghị là cuộc xung đột ở Ukraine và tác động của nó lên nền kinh tế Nga. Các công ty phương Tây đã tránh xa sự kiện; ngay cả các đồng minh của Nga, ngoại trừ Indonesia, được cho là cũng không cử quan chức cấp cao nhất tham dự.
Nhưng ông Putin có thể sẽ tỏ ra tự tin rằng kinh tế Nga vẫn ổn. Thực tế là lãi suất cao, cần thiết để kiềm chế lạm phát, đang làm ảnh hưởng đến tăng trưởng và mức sống (hôm thứ Năm, bộ trưởng kinh tế thừa nhận Nga đang “bên bờ vực” suy thoái). Trong khi đó, chiến dịch tấn công mùa hè của Nga đang diễn ra trên nhiều mặt trận mà không có dấu hiệu đột phá. Dù vậy, Ukraine đang chịu tổn thất nặng nề do các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa ngày càng thường xuyên nhằm vào mục tiêu dân sự. Một cuộc không kích kéo dài chín giờ vào Kyiv hôm thứ Ba đã khiến ít nhất 28 người thiệt mạng.
Italy và kế hoạch đầy tham vọng cho châu Phi
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni và chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen sẽ chủ trì hội nghị thượng đỉnh về phát triển châu Phi tại Rome vào thứ Sáu. Bà Meloni hy vọng sẽ thúc đẩy “Kế hoạch Mattei” của Ý, một chiến lược đầy tham vọng nhằm định vị Ý là đối tác chủ chốt của châu Phi. Bà kỳ vọng việc giúp các nước phát triển và xây dựng mối quan hệ năng lượng mạnh mẽ hơn sẽ giúp giảm tình trạng di cư bất hợp pháp đến châu Âu — một mối quan tâm chính của đảng cánh hữu Anh Em nước Ý mà bà là lãnh đạo. Hiện đã có 14 quốc gia châu Phi đăng ký tham gia các dự án thí điểm.
Được đặt tên theo Enrico Mattei, người sáng lập tập đoàn năng lượng nhà nước ENI của Ý, kế hoạch này gợi lại tầm nhìn của ông trong những năm 1950 về việc chia sẻ tài nguyên thiên nhiên không mang tính bóc lột. Nhưng cam kết ban đầu trị giá 5,5 tỉ euro (tương đương 6 tỉ USD), bao gồm các khoản tín dụng và tài trợ, vẫn là khiêm tốn so với nhu cầu của châu Phi. Hội nghị thượng đỉnh hôm nay là nhằm kết nối kế hoạch phát triển của Ý với chương trình rộng lớn hơn của EU. Nhưng để thuyết phục các đối tác châu Phi, chủ nhà cũng sẽ phải chứng minh rằng họ có thể biến lời nói thành hành động.
Theo Nghiên cứu Quốc tế
In bài viết