Thế giới hôm nay: 27/05/2025

Một số tin tức quốc tế đáng chú ý ngày 27/5/2025 trên tờ the Economist.

NguồnThe Economist Biên dịchĐỗ Đặng Nhật Huy

Điện Kremlin bác bỏ những “phản ứng cảm tính” của Donald Trump, sau khi ông gọi Vladimir Putin là “HOÀN TOÀN ĐIÊN RỒ” vì đã nã bom vào các thành phố Ukraine vào cuối tuần qua. Ông Trump cũng cho biết đang cân nhắc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga. Trong khi đó, người đứng đầu cơ quan tình báo đối ngoại của Ukraine cáo buộc Trung Quốc cung cấp cho ngành công nghiệp quốc phòng Nga các loại máy móc, hóa chất, và thuốc súng. Trung Quốc trước đây đã phủ nhận việc cung cấp hỗ trợ quân sự cho đồng minh của mình.

Cảnh sát Anh đã bắt giữ một người đàn ông 53 tuổi sau khi một chiếc xe lao vào đám đông ở Liverpool. Hàng nghìn người hâm mộ đã tụ tập về trung tâm thành phố vào thứ Hai để dự cuộc diễu hành mừng Liverpool vô địch Premier League. Thủ tướng Anh Keir Starmer gọi những hình ảnh này là “kinh hoàng.” Ít nhất 27 người vẫn đang được điều trị tại bệnh viện. Cảnh sát cho biết họ không tin rằng vụ việc có liên quan đến khủng bố.

Thủ tướng Đức chỉ trích chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza. Friedrich Merz cho rằng “việc gây hại cho dân thường ở mức độ như vậy… không còn có thể được biện minh như một cuộc chiến chống khủng bố Hamas.” Những lời chỉ trích như vậy là hiếm thấy từ một lãnh đạo của Đức, quốc gia từ lâu là một trong những đồng minh thân cận nhất của Israel. Các cuộc không kích hôm Chủ nhật của Israel ở Gaza đã giết chết 30 người, theo truyền thông địa phương.

Ông Merz cũng cho biết các hạn chế về phạm vi tấn công bằng tên lửa do đồng minh cung cấp cho Ukraine đã được gỡ bỏ. Trước đây, Ukraine bị cấm sử dụng một số vũ khí tầm xa để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga vì lo ngại leo thang xung đột. “Điều đó có nghĩa là Ukraine cũng có thể tự vệ bằng cách… tấn công các vị trí quân sự trong lãnh thổ Nga,” ông thủ tướng nói. Nga gọi quyết định này là “nguy hiểm.”

Ông Trump tiếp tục chỉ trích Đại học Harvard, với lời đe dọa rút 3 tỷ USD tiền tài trợ nghiên cứu cho trường và chuyển sang các trường dạy nghề. Tổng thống cũng yêu cầu trường cung cấp danh sách sinh viên quốc tế, cáo buộc rằng một vài trong số họ “không hề thân thiện” với nước Mỹ. Tuần trước, một thẩm phán đã chặn lệnh cấm tuyển sinh sinh viên nước ngoài của chính quyền Trump đối với Harvard.

Nhật Bản mất vị trí chủ nợ lớn nhất thế giới lần đầu tiên sau 34 năm, bị Đức vượt mặt với 4 nghìn tỷ USD nhờ thương mại mạnh mẽ. “Chỉ riêng thứ hạng không nên được xem là dấu hiệu cho thấy vị thế của Nhật Bản đã thay đổi đáng kể,” bộ trưởng tài chính Nhật Bản nhận định.

Một mạng lưới các cơ quan giám sát của châu Âu đã cáo buộc Shein vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng, chẳng hạn như đưa ra các mức giảm giá sai lệch. Các cơ quan cảnh báo nhà bán lẻ trực tuyến Trung Quốc rằng họ có thể bị phạt nếu không giải quyết trong vòng một tháng. Trong khi đó, EU đang xem xét áp dụng mức phí €2 (2,28 USD) cho các đơn hàng giá trị nhỏ trên mạng, một động thái sẽ tác động đến các nhà bán lẻ Trung Quốc như Shein và Temu.

Con số trong ngày: 40 USD, là giá một xô bắp rang bơ tại Epic Universe, công viên giải trí mới mở ở Orlando, Florida.

TIÊU ĐIỂM

J.D. Vance gặp gỡ giới tiền điện tử

Hội nghị Bitcoin 2025 dành cho ngành công nghiệp tiền số sẽ khai mạc vào thứ Ba tại Las Vegas. Điểm nhấn sẽ là bài phát biểu vào ngày hôm sau của J.D. Vance, phó tổng thống Mỹ. Ông Vance — người hiện sở hữu tới 500.000 USD bitcoin — dự kiến sẽ lập luận rằng các loại tiền kỹ thuật số phi tập trung có thể giúp bảo vệ tự do tài chính của người Mỹ và hiện đại hóa nền kinh tế.

Việc Donald Trump ủng hộ tiền điện tử là bước chuyển rõ rệt so với chính quyền Biden, vốn có cái nhìn khắt khe với ngành này. Ông Trump đã bổ nhiệm những người ủng hộ tiền số vào các cơ quan quản lý, tạo động lực cho ngành. Song một số cam kết đã không thành hiện thực. Sắc lệnh hành pháp thành lập “dự trữ chiến lược bitcoin” — ý tưởng dựa trên kho dự trữ dầu chiến lược của Mỹ — khiến giới tiền mã hóa thất vọng vì kho này chỉ bao gồm tài sản bị tịch thu bởi cơ quan thực thi pháp luật (hiện khoảng 18 tỷ USD bitcoin). Ông Vance sẽ cố gắng thuyết phục những người tại sự kiện ở Las Vegas rằng sự nhiệt tình của chính quyền đối với tiền số không chỉ là lời hứa suông.

Vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong đàm phán Nga-Ukraine

Vào thứ Ba, Hakan Fidan sẽ khép lại chuyến thăm Moscow sau các cuộc gặp với tổng thống Nga Vladimir Putin và những người khác. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ hy vọng sẽ giữ cho đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine tiếp tục đi đúng hướng. Cuộc đàm phán ở Istanbul hôm 16 tháng 5 không đạt được thỏa thuận ngừng bắn, khi Nga kiên quyết với các điều kiện mà Ukraine không thể chấp nhận, bao gồm cam kết trung lập và công nhận chủ quyền của Nga đối với các vùng lãnh thổ đã bị chiếm. Ông Putin thậm chí còn không tham dự. Cuối tuần qua Nga đã dội bom vào các thành phố của Ukraine. Ngay cả Donald Trump, người thường nhường bộ ông Putin, cũng bắt đầu mất kiên nhẫn.

Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng vai trò trung gian giữa Nga và phương Tây kể từ đầu cuộc chiến, giúp nước này duy trì — và thậm chí tăng cường — giao thương với Nga mà không chịu nhiều áp lực từ các đồng minh NATO. Ông Fidan khẳng định rằng một “nền hòa bình công bằng và bền vững” giữa Nga và Ukraine là điều có thể đạt được. Nhưng ông Putin dường như quyết tâm chứng minh điều ngược lại, với từng quả tên lửa một.

Xiaomi nỗ lực phục hồi sau khủng hoảng

Khi một chiếc Xiaomi SU7 đâm vào rào chắn bê tông hôm 29 tháng 3, vụ tai nạn không chỉ khiến tài xế và hai hành khách thiệt mạng. Nó còn khiến cổ phiếu của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc giảm tới 30% trên sàn Hong Kong. Kể từ đó số đơn đặt hàng cho mẫu xe này — vốn là chủ lực trong tham vọng lấn sân sang ngành ô tô của công ty — đã giảm đáng kể.

Xiaomi sẽ cố gắng khép lại vụ việc khi công bố báo cáo tài chính quý đầu vào thứ Ba. Cổ phiếu công ty đã phục hồi phần nào sau mức đáy hồi tháng 4. Nhưng vụ tai nạn đã làm dấy lên tranh luận trên mạng xã hội Trung Quốc về mức độ an toàn của tính năng lái thông minh của công ty (chiếc SU7 gặp tai nạn khi đang mở chế độ tự lái). Tuần trước, nhà sáng lập Lei Jun đã cố gắng lấy lại lòng tin của nhà đầu tư bằng cách công bố khoản đầu tư 200 tỷ nhân dân tệ (28 tỷ USD) cho nghiên cứu phát triển trong 5 năm tới. Nhưng có lẽ cần thêm các cam kết về an toàn để vực dậy doanh số xe.

Tưởng niệm tội ác của Đức Quốc xã tại Berlin

Đầu tháng này, châu Âu và Mỹ đã kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng ở châu Âu (VE Day), đánh dấu sự sụp đổ của Đức Quốc xã. Trong khi các hoạt động kỷ niệm diễn ra, Bảo tàng Lịch sử Đức ở Berlin đang chuẩn bị triển lãm về một khía cạnh khác của những ngày cuối cùng trong cuộc chiến ở châu Âu.

“Trưng bày Bạo lực: Những Triển lãm Đầu tiên về Sự Chiếm đóng của Đức Quốc xã ở châu Âu, 1945–48” tập hợp tài liệu từ sáu triển lãm từng được tổ chức trên khắp lục địa bị chiến tranh tàn phá. Triển lãm bắt đầu với một không gian tái hiện “The Horror Camps” — một triển lãm khai mạc ở London vào ngày 1 tháng 5 năm 1945, vốn trưng bày hình ảnh từ trại tập trung Bergen-Belsen, nơi quân đội Anh đã giải phóng hai tuần trước đó. Cuộc triển lãm muốn mang đến thông điệp rằng chiến tranh kết thúc ở châu Âu không chỉ là một thời khắc ăn mừng. Nó còn là lúc người ta bắt đầu đi thu thập bằng chứng, làm minh chứng, và đối mặt với tội ác của Đức Quốc xã.

Theo Nghiên cứu Quốc tế