Tờ Politico ngày 28/8 đưa tin, đây là một trong nhiều kịch bản được giới ngoại giao và quân sự châu Âu đặt lên bàn thảo luận, trong bối cảnh cuộc xung đột sắp bước sang năm thứ tư mà chưa có lối thoát.
Lực lượng cứu hộ làm việc tại hiện trường một tòa nhà bị tên lửa và máy bay không người lái của Nga tấn công ở Kyiv, Ukraine, vào ngày 28/8/2025. Ảnh: Reuters
Theo các nhà ngoại giao châu Âu, đề xuất này vẫn mơ hồ và có thể kéo theo những nhượng bộ lãnh thổ - điều khó được Kyiv chấp nhận. Mỹ dường như không tham gia vào các cuộc thảo luận về vùng đệm. Việc tính đến chuyện phong tỏa một vùng đất bên trong Ukraine để duy trì hòa bình phần nào cho thấy sự tuyệt vọng của các đồng minh NATO, nhất là khi Nga vẫn tiếp tục tấn công, điển hình là vụ tập kích ngày 28/8 vào trung tâm Kyiv khiến ít nhất 19 người thiệt mạng và làm hư hại văn phòng Liên minh châu Âu (EU).
Tuy nhiên, giới chuyên gia vẫn hoài nghi về hiệu quả. Jim Townsend - cựu quan chức Lầu Năm Góc phụ trách chính sách NATO và châu Âu dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama - nhận định các đồng minh chỉ đang “cố bám lấy cọng rơm” (bám víu vào hy vọng mong manh). Ông cảnh báo nếu nghĩ rằng vài quan sát viên Anh và Pháp có thể ngăn Nga tiến sâu hơn vào Ukraine thì đó là ảo tưởng.
Ý tưởng vùng đệm cũng gợi lại quá khứ. Các nhà ngoại giao tránh ví nó với biên giới quân sự giữa miền bắc và nam Triều Tiên, nhưng so sánh nó giống với sự chia cắt nước Đức trong Chiến tranh Lạnh hơn.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng từng nhiều lần nhắc tới việc tạo vùng đệm dọc biên giới để tăng khoảng cách giữa Moscow với lực lượng pháo binh và máy bay không người lái của Ukraine, nhưng chưa đưa ra chi tiết cụ thể.
Theo Politico, một mối lo ngại là về quân số của lực lượng gìn giữ hòa bình. Các quan chức đang thảo luận về việc điều động từ 4.000 đến 60.000 quân, song chưa quốc gia nào đưa ra cam kết.
NATO vốn đang chật vật chuẩn bị một lực lượng phản ứng nhanh gồm 300.000 quân để bảo vệ sườn đông của liên minh khỏi một cuộc tấn công tiềm tàng từ Nga. Và bất kỳ lực lượng gìn giữ hòa bình nào cũng sẽ đảm nhiệm hai vai trò: tuần tra gần khu phi quân sự và huấn luyện quân đội Ukraine, theo hai nhà ngoại giao.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Kyiv trong chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông Rutte với tư cách là Tổng thư ký NATO vào ngày 3/10/2024. Ảnh: NATO
Theo hai quan chức châu Âu, lực lượng Pháp và Anh có thể sẽ là lực lượng nòng cốt trong đội hình quân sự quốc tế, đồng thời cho biết các nước này đang vận động các đồng minh khác giúp cung cấp khí tài quân sự.
Tuy nhiên, điều này làm các thành viên NATO dọc biên giới Nga lo ngại. Ba Lan cho rằng tình trạng đó khiến nước này dễ bị tấn công. Theo 2 quan chức, các đồng minh cũng bày tỏ lo ngại với lãnh đạo Lầu Năm Góc rằng việc tăng cường quân số sẽ làm giảm khả năng phòng thủ ở sườn đông của liên minh.
Đức và Ba Lan từ chối gửi quân, trong khi Estonia dù nhỏ bé vẫn sẵn sàng tham gia. Một số đồng minh cảnh báo rằng việc thiết lập vùng đệm có thể khiến các thành phố Ukraine dễ trở thành mục tiêu tấn công hoặc bị tái kiểm soát.
Mỹ gần như đứng ngoài, ngoại trừ khả năng cung cấp tình báo vệ tinh và hỗ trợ trên không. Các quan chức quốc phòng châu Âu thừa nhận Lầu Năm Góc muốn để đồng minh “thể hiện bản lĩnh” trước khi quyết định mức độ tham gia.
Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút lại quyết định về khả năng hiện diện của quân đội Mỹ, châu Âu đang vội vã chốt các gói bảo đảm an ninh trước khi lập trường của Washington thay đổi.
Đáng chú ý, theo Politico, trong cuộc họp trực tuyến hôm 25/8 của các tướng lĩnh NATO với sự tham dự của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Mỹ Dan Caine và Tư lệnh tối cao NATO Alexus Grynkewich, đề xuất vùng đệm thậm chí không được đưa ra bàn thảo.
In bài viết