Các quan chức Liên minh châu Âu (EU) đã nhóm họp tại Copenhagen, Đan Mạch để bàn về nhiều biện pháp củng cố năng lực phòng thủ bầu trời, trong đó nổi bật là sáng kiến “bức tường UAV”. Đây được coi là một phần trọng tâm trong “Lộ trình sẵn sàng phòng thủ” mà Ủy ban châu Âu cùng các nước thành viên đang xây dựng.
Theo CNN, sáng kiến này không phải là một bức tường vật lý, mà là mạng lưới nhiều tầng lớp gồm các hệ thống phát hiện và đánh chặn, tận dụng sức mạnh phòng không sẵn có của từng quốc gia EU. Ý tưởng xuất phát từ thực tế hàng loạt nước châu Âu thời gian qua ghi nhận nhiều vụ máy bay không người lái xâm nhập không phận, trong đó Nga thường bị cáo buộc đứng sau, dù Moscow luôn phủ nhận.
Bức tường UAV: Lá chắn mới bảo vệ biên giới trước mối đe dọa drone
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định: “Châu Âu phải đưa ra phản ứng mạnh mẽ và đoàn kết trước sự xâm nhập bằng máy bay không người lái tại biên giới. Đó là lý do chúng tôi đề xuất các hành động khẩn cấp để tạo nên bức tường máy bay không người lái, như một phần của chiến dịch Giám sát sườn phía Đông”.
Tuy nhiên, cho đến nay, các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn tiết lộ rất ít chi tiết về cấu trúc cụ thể cũng như thời gian thực hiện. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cảnh báo việc xây dựng hệ thống này có thể mất ít nhất 3 đến 4 năm. Ngược lại, Thủ tướng Latvia Evika Silina lại tin rằng thời gian triển khai có thể ngắn hơn nhiều. Trong khi đó Nghị sĩ châu Âu Andrius Kubilius cho biết các chuyên gia ước tính phần cốt lõi của hệ thống “bức tường máy bay không người lái” có thể đi vào hoạt động chỉ trong vòng một năm.
Trên thực tế, ý tưởng này không hoàn toàn mới. Chuyên gia Rafael Loss thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu (ECFR) cho biết châu Âu đã có dự án “Sáng kiến Lá chắn bầu trời châu Âu” (ESSI) từ nhiều năm qua nhằm tăng cường phòng thủ tên lửa và phòng không. Tuy vậy, “bức tường máy bay không người lái” vẫn được kỳ vọng mang lại những lợi ích thiết thực, nhất là khi NATO muốn khắc phục “khoảng trống lớn” trong hệ thống phòng không hiện tại.
Mạng lưới cảm biến được mở rộng dọc sườn phía Đông của NATO sẽ giúp các nước nhận diện và theo dõi hiệu quả hơn những vụ xâm nhập bằng máy bay không người lái. Trước đây, phòng không NATO chủ yếu đối phó với các mối đe dọa tốc độ cao như tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình, máy bay chiến đấu, hay vũ khí siêu vượt âm, chứ chưa tập trung vào drone. “Điều này đang thay đổi dần từ những gì diễn ra tại Ukraine”, ông Rafael Loss nhận định.
Những thách thức trong kế hoạch xây dựng bức tường UAV
Ukraine được đánh giá là quốc gia giàu kinh nghiệm nhất tại châu Âu về tác chiến bằng máy bay không người lái và chống lại chúng. Việc tận dụng kiến thức từ các chuyên gia và cố vấn từng tham gia chiến trường này có thể giúp phần còn lại của lục địa tìm ra phương án hiệu quả để chống lại UAV Nga.
Về phương thức đánh chặn, giới phân tích nhấn mạnh cần chuyển hướng từ các hệ thống đắt đỏ như Patriot sang những biện pháp điện tử rẻ hơn, chẳng hạn gây nhiễu, đánh lừa hoặc phá vỡ tín hiệu điều khiển của máy bay không người lái.
Do đặc tính nhỏ, giá thành thấp nhưng có khả năng gây thiệt hại lớn, drone được xem là mối đe dọa bất cân xứng đối với bất kỳ quốc gia nào bị tấn công. Ngoài khả năng hủy diệt, chúng còn có thể do thám hoặc va chạm nguy hiểm với máy bay dân sự.
Song, ngay cả khi đánh chặn thành công thì vẫn tồn tại nhiều nguy cơ tiềm ẩn. “Mảnh vỡ từ drone sẽ rơi xuống ở đâu đó. Nếu bị bắn hạ trên bầu trời thành phố, dù bảo vệ được mục tiêu trọng yếu như nghị viện, bệnh viện hay nhà máy điện nhưng các mảnh vỡ vẫn có thể gây thiệt hại cho người dân và tài sản”, chuyên gia Loss cảnh báo.
Ông nhấn mạnh, các nỗ lực phòng thủ cần song hành với tăng cường khả năng tấn công “để có thể khiến đối phương chịu tổn thất”.
Tổng Thư ký NATO Mark Rutte gọi sáng kiến này là “ý tưởng xuất sắc, kịp thời và cần thiết”, đặc biệt vì yếu tố chi phí. Ông lý giải: “Không thể tiêu tốn hàng triệu euro hay USD để bắn hạ những chiếc UAV chỉ có giá vài nghìn”.
Các quan chức châu Âu cho biết, “bức tường máy bay không người lái” dự kiến sẽ được triển khai dọc theo biên giới phía Đông, kéo dài từ Phần Lan đến Bulgaria, và được xem là dự án chủ lực trong kế hoạch chi hàng trăm tỷ euro cho quốc phòng trước năm 2030.
Dự án này sẽ nhận nguồn tài chính từ ngân sách Liên minh châu Âu, bao gồm cả chương trình cho vay mới trị giá 150 tỷ euro nhằm khuyến khích các quốc gia thành viên phối hợp mua sắm vũ khí. Đây được coi là bước đi nhằm củng cố sự đoàn kết trong nội khối, khi lãnh đạo các nước nỗ lực thuyết phục người dân ủng hộ đợt tăng chi tiêu quốc phòng lớn chưa từng có.
Trong bối cảnh máy bay không người lái ngày càng trở thành vũ khí quan trọng trên chiến trường hiện đại, “bức tường UAV” không chỉ là câu trả lời cho những vụ xâm nhập hiện tại mà còn được coi như bước đi chiến lược để bảo đảm an ninh lâu dài cho châu Âu.
Theo VOV.VN
Theo CNN, The Washington Post
In bài viết