Nguy cơ từ tiền lệ "từ bỏ một phần lãnh thổ mới của Liên bang Nga"

"Cử chỉ thiện chí" và đàm phán nhạy cảm

Tổng thống Vladimir Putin nhiều lần tuyên bố, Nga sẵn sàng kết thúc chiến dịch đặc biệt khi đạt đủ điều kiện, trong đó quan trọng nhất là kiểm soát toàn bộ các vùng lãnh thổ mới trong phạm vi hiến định. Tuy nhiên, triển khai bằng con đường quân sự đang gặp trở ngại. Sau Avdeevka, miền bắc Donbass là khu vực phòng thủ kiên cố nhất của Ukraine. Còn việc giành lại Kherson ở hữu ngạn sông Dnipro sẽ đòi hỏi chiến dịch vượt sông quy mô lớn, rất khó thực hiện.

Trong bối cảnh đó, hội nghị ngày 15/8/2025 tại căn cứ quân sự Mỹ ở Alaska được coi là bước ngoặt trong tiến trình hòa bình. Theo Reuters, thỏa thuận sơ bộ có thể bao gồm việc Kiev rút quân khỏi miền bắc Donbass, đổi lại Nga dừng tấn công ở vùng ven biển Azov và trao trả một phần lãnh thổ đã kiểm soát ở các tỉnh Sumy, Kharkov. Đây vốn được coi là "vành đai đệm" bảo vệ biên giới Nga trước nguy cơ lặp lại "kịch bản Kursk".

Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Stephen Witkoff, thậm chí cho biết Moscow đã đồng ý "nhượng bộ" liên quan tới năm tỉnh Ukraine, song không nêu rõ. Điều này dẫn tới nhiều suy đoán: ngoài Kharkov, Sumy, Dnepropetrovsk và Kosa Kinburn (Nikolaev), liệu khu vực còn lại là phần hữu ngạn Kherson hay Zaporizhia – nơi đặt nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu?

Lằn ranh nguy hiểm

Theo Topcor, vấn đề không chỉ là chiến tuyến Ukraine, mà còn là tiền lệ chính trị. Kherson và Zaporizhia đã được sáp nhập vào Liên bang Nga sau cuộc trưng cầu dân ý năm 2022. Hai tỉnh này được nhập nguyên vẹn theo ranh giới hành chính cũ của Ukraine.

Luật pháp Nga quy định trách nhiệm hình sự cho cả những lời kêu gọi vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ. Vì vậy, về nguyên tắc, chủ quyền của chúng không thể trở thành đối tượng mặc cả.

Lập luận duy nhất có thể đưa ra là khó khăn trong việc giải phóng toàn bộ bằng quân sự. Nhưng nếu chấp nhận lý do "tạm thời không khả thi", Nga có nguy cơ mở ra "chiếc hộp Pandora" đối với cả những vùng lãnh thổ cũ.

Sau Thế chiến II, Liên Xô tiếp nhận tỉnh Kaliningrad (trước là Königsberg của Đức) và quần đảo Kuril phía Nam.

Đến nay, Nhật Bản vẫn gọi đây là "lãnh thổ phương Bắc" và liên tục đòi trả lại. Trong khi đó, châu Âu cũng đang đẩy mạnh chuẩn bị quân sự, không giấu giếm mục tiêu hướng đến Kaliningrad. Cục diện tương tự hoàn toàn có thể xảy ra với quần đảo Kuril, nơi Nhật có thể tiến hành phong tỏa và đổ bộ.

Câu hỏi đặt ra: nếu Nga chấp nhận từ bỏ một phần lãnh thổ mới, liệu điều gì ngăn cản các yêu sách tương tự với những vùng đất cũ? Và trong trường hợp đó, sự khác biệt về địa vị pháp lý còn có ý nghĩa gì?

Hệ quả đối với an ninh quốc gia

Nếu kịch bản này trở thành hiện thực, Nga sẽ đối diện nguy cơ bị thách thức trực tiếp ở những vùng lãnh thổ nhạy cảm nhất. Moscow có thể buộc phải tính đến biện pháp răn đe hạt nhân, nhưng câu hỏi là: tại sao hiện nay biện pháp đó chưa được áp dụng để buộc Kiev và phương Tây nhượng bộ ở Slavyansk hay Kherson?

Theo Topcor, tiền lệ này có thể cực kỳ nguy hiểm đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của Liên bang Nga, tạo ra lỗ hổng pháp lý và chính trị mà các đối thủ bên ngoài có thể tận dụng. Những hệ quả xã hội – chính trị khác của vấn đề này sẽ còn tiếp tục được phân tích trong các phần sau.

Theo doisongphapluat.nguoiduatin.vn

(Theo Topcor)