'Cáo trạng báo động' từ LHQ: Đại nạn khiến 2 triệu người chết, hàng nghìn tỷ USD 'ra đi'

Không chỉ khiến người chết, thảm họa này còn gây thiệt hại rất lớn về kinh tế.

Các thảm họa thời tiết (thiên tai) đã tăng GẤP 5 LẦN trong 50 năm qua và khiến trung bình 115 người thiệt mạng mỗi ngày - Báo cáo mới nhất của Liên Hợp Quốc cho hay.

Cụ thể, theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên Hợp Quốc, các thảm họa thời tiết cực đoan bao gồm bão, lũ lụt và hạn hán đang gây ra thiệt hại gấp 7 lần so với những năm 1970.

Trong những năm 1970 và 1980, những sự kiện này đã giết chết trung bình khoảng 170 người mỗi ngày trên toàn thế giới, nhưng trong những năm 2010, con số này đã giảm xuống. Tuy vậy, thiệt hại về kinh tế do thời tiết cực đoan gây ra lại tăng lên.

01. MỖI NGÀY: 115 NGƯỜI CHẾT - 202 TRIỆU USD 'RA ĐI'

WMO xem xét hơn 11.000 thảm họa thời tiết trong 50 năm từ năm 1970 đến 2019, dựa trên dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Dịch tễ học về Thảm họa của Bỉ. Theo đó, các thảm họa thời tiết/khí hậu khiến 115 người thiệt mạng và thiệt hại 202 triệu USD MỖI NGÀY trong 50 năm qua trên quy mô toàn cầu.

Tổng cộng, có hơn 2 triệu người chết và 3,64 nghìn tỷ USD thiệt hại là do những thảm họa thời tiết cực đoan như vậy gây ra.

Báo cáo của Liên Hợp Quốc đưa ra trong bối cảnh cơn bão Ida hoành hành ở Mỹ (đổ bộ vào bang Louisiana và Mississippi cuối tháng 8/2021) cũng như thực trạng cháy rừng diện rộng do hạn hán tại quốc gia này. Chưa kể lũ lụt thảm khốc ở châu Âu, châu Á vào mùa hè này.

Tổng thư ký WMO, Giáo sư Petteri Taalas cho biết: "Số lượng các hiện tượng khắc nghiệt về thời tiết, khí hậu và nước đang gia tăng và sẽ trở nên thường xuyên, nghiêm trọng hơn ở nhiều nơi trên thế giới do hậu quả của biến đổi khí hậu".

Điều đó có nghĩa là sẽ có thêm nhiều đợt nắng nóng, hạn hán và cháy rừng như những gì chúng ta đã quan sát thấy gần đây ở châu Âu và Bắc Mỹ thời gian qua.

Cáo trạng báo động từ LHQ: Đại nạn khiến 2 triệu người chết, hàng nghìn tỷ USD ra đi - Ảnh 1.

Cháy rừng đang diễn ra tại nhiều nơi trên thế giới. Ảnh: Ohad Zwigenberg / Haaretz

"Sự ấm lên của các đại dương đã ảnh hưởng đến tần suất và khu vực tồn tại của những cơn bão nhiệt đới dữ dội nhất. Việc có nhiều hơi nước hơn trong khí quyển đang làm trầm trọng thêm lượng mưa cực lớn và lũ lụt chết người" - Giáo sư Petteri Taalas giải thích.

Từ năm 1970 đến 2019, các hiểm họa về thời tiết, khí hậu và nước chiếm 50% tổng số thảm họa, 45% tổng số người chết được báo cáo và 74% tổng số thiệt hại kinh tế được báo cáo. Hơn 91% số ca tử vong này xảy ra ở các nước đang phát triển.Bất chấp hiện trạng đáng lo ngại này, Giáo sư Petteri Taalas lạc quan nói thêm rằng "Chúng ta may mắn khi sở hữu các hệ thống cảnh báo thảm họa sớm, bên cạnh phương pháp quản lý thiên tai và ứng phó dần tốt hơn so với cách đây nhiều thập kỷ. Do đó, chúng ta có thể giảm thiểu số lượng thương vong trong bối cảnh thiên tai ngày càng gia tăng NHƯNG tin xấu là thiệt hại kinh tế đang gia tăng rất nhanh và không có dấu hiệu chậm lại".

Dẫu vậy, Liên Hợp Quốc vẫn chỉ ra thực trạng này: Chỉ một nửa trong số 193 quốc gia thành viên của WMO có hệ thống cảnh báo sớm đa nguy cơ. các lỗ hổng nghiêm trọng trong mạng lưới quan sát thời tiết và thủy văn vẫn tồn tại ở châu Phi, một số khu vực của châu Mỹ Latinh và ở các quốc đảo Thái Bình Dương và Caribe.

Mami Mizutori, Trưởng đại diện đặc biệt của LHQ và là người đứng đầu Văn phòng Giảm thiểu rủi ro thiên tai (UNDRR) cho biết "Cần phải hợp tác quốc tế nhiều hơn nữa để giải quyết vấn đề kinh niên về số lượng lớn người phải di dời mỗi năm do lũ lụt, bão và hạn hán".

02. NHỮNG CON SỐ NHỨC NHỐI TRONG THẾ GIỚI NGÀY MỘT NÓNG HƠN

WMO đã xem xét tất cả các thập kỷ một cách riêng biệt, cũng như toàn bộ giai đoạn trong 50 năm qua. Hầu hết thiệt hại và thương vong về người trong suốt 50 năm qua là do bão, lũ lụt và hạn hán. Và đây là những con số đầy nhức nhối:

- Theo kết quả nghiên cứu, từ năm 1970 đến 1979, trung bình thế giới chỉ có khoảng 711 thảm họa thời tiết được báo cáo mỗi năm.

Nhưng từ năm 2000 đến năm 2009, con số này đã tăng vọt lên 3.536 một năm, trước khi giảm nhẹ vào những năm 2010 xuống 3.165.

- Trong khi đó, tổng số người chết trong khoảng thời gian 50 năm chỉ là hơn 2 triệu (2.064.292); trong khi đó, tại những năm 1980 chiếm tỷ lệ tử vong cao nhất - Chỉ trong một thập kỷ, tổng số người chết đã là 667.000.

Có thể so sánh, những năm 1970 có 556.000 ca tử vong, những năm 1990 là 329.000 ca tử vong, những năm 2000 cũng là 329.000 ca tử vong và những năm 2010 là 185.000 ca tử vong.

- Hơn 90% trong số hơn 2 triệu người chết (vì thiên tai trong 50 năm qua) là ở những nước mà Liên Hợp Quốc coi là các nước đang phát triển; trong khi gần 60% thiệt hại về kinh tế xảy ra ở các nước giàu hơn.

Cáo trạng báo động từ LHQ: Đại nạn khiến 2 triệu người chết, hàng nghìn tỷ USD ra đi - Ảnh 3.

Một người phụ nữ lội qua vùng nước bị ảnh hưởng bởi lũ lụt ở Đông Jakarta, Indonesia. Nguồn: UNICEF / Arimacs Wilander

Đối với tổng thiệt hại kinh tế, những năm 2010 cho đến nay là giai đoạn tốn kém nhất - các thảm họa thời tiết trong thập kỷ từ 2010 - 2019 đã tiêu tốn 1,381 nghìn tỷ USD. Trong khi đó, thập kỷ 1970 là 175,4 tỷ.

- 3 trong số 10 thảm họa tốn kém nhất xảy ra trong năm 2017, và đều do bão/siêu bão gây ra, bao gồm: Bão Harvey (96,9 tỷ USD), bão Maria (69,4 tỷ USD) và bão Irma (58,2 tỷ USD).

Chỉ riêng 3 cơn bão này đã chiếm 35% tổng thiệt hại kinh tế của 10 thảm họa hàng đầu trên thế giới từ năm 1970 đến 2019, báo cáo WMO cho biết.

- 5 thảm họa thời tiết tốn kém nhất kể từ năm 1970 đều là những cơn bão ở Mỹ, đứng đầu là cơn bão Katrina năm 2005.

- 5 thảm họa thời tiết chết chóc nhất là ở châu Phi và châu Á - đứng đầu là nạn đói và hạn hán ở Ethiopia (châu Phi) vào giữa những năm 1980 và cơn bão Bhola ở Bangladesh vào năm 1970.

Các quan chức về thảm họa và thời tiết của Liên Hợp Quốc cho biết, nguyên nhân thúc đẩy sự tàn phá là thực tế ngày càng có nhiều người di chuyển vào các khu vực nguy hiểm - do biến đổi khí hậu đang làm cho các thảm họa thời tiết trở nên mạnh mẽ hơn và thường xuyên hơn.

   Theo một nghiên cứu gần đây đăng trên tạp chí Nature Portfolio Journal, trong 20 năm qua, ít nhất 86 triệu người đã di dời hoặc tái định cư đến các khu vực có nguy cơ lũ lụt cao (vùng lũ) - làm tăng nguy cơ khiến 20% ​​dân số thế giới dễ bị ảnh hưởng bởi lũ lụt [cao gấp 10 lần so với ước tính trước đó]. Như vậy, khoảng 290 triệu người sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các trận lũ lớn và nếu quỹ đạo này tiếp tục, sẽ có thêm nhiều người mất nhà cửa, sinh kế và chết vì lũ lụt.

Susan Cutter, Giám đốc Viện Nghiên cứu Mối nguy hiểm và Tính dễ bị tổn thương tại Đại học Nam Carolina, Mỹ cho biết: "Tin tốt là chúng ta đang học cách sống với rủi ro và bảo vệ chính mình".

Siêu bão Ida cấp 4 (đổ bộ Mỹ ngày 30/8 vừa qua) là một ví dụ điển hình về thiệt hại nặng nề về kinh tế nhưng lại giảm được số lượng người thương vong do bão. 

Năm 2021, toàn thế giới đã chứng kiến những thảm họa thiên tai dồn dập khắp các châu lục. Chưa bao giờ chúng ta thấy lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, sóng nhiệt, bão mạnh lại tấn công nhiều nơi cùng lúc như thế.

[Đọc thêmThiên tai bùng phát cùng lúc tại 3 châu lục: Tin rất xấu cho Trung Quốc; Kỷ lục 'hủy diệt' ở Canada]

WMO đưa ra TOP 10 thảm họa khủng khiếp nhất trong 50 năm qua (1970-2019) liệt kê theo số người thiệt mạng và thiệt hại về kinh tế.

I. TOP 10 thảm họa thời tiết khiến nhiều người chết nhất

1. Hạn hán ở Ethiopia (1983) - 300.000 người chết

2. Bão Bangladesh (Bhola, 1970) - 300.000 người chết

3. Hạn hán ở Sudan (1983) - 150.000 người chết

4. Bão Bangladesh (Gorky, 1991) - 138.866 người chết

5. Bão Myanmar (Nargis, 2008) - 138.366 người chết

6. Hạn hán ở Ethiopia (1973) - 100.000 người chết

7. Hạn hán ở Mozambique (1981) - 100.000 người chết

8. Nhiệt độ khắc nghiệt ở Nga (2010) - 55.736 người chết

9. Trận lụt ở Venezuela (1999) - 30.000 người chết

10. Trận lụt ở Bangladesh (1974) - 28.700 người chết

II. TOP 10 thảm họa thời tiết gây thiệt hại kinh tế nhiều nhất (tính bằng tỷ đô la Mỹ)

1. Bão Katrina (Mỹ, 2005) - 163,61 tỷ USD

2. Bão Harvey (Mỹ, 2017) - 96,94 tỷ USD

3. Bão Maria (Mỹ, 2017) - 69,39 tỷ USD

4. Bão Irma (Mỹ, 2017) - 58,16 tỷ USD

5. Bão Sandy (Mỹ, 2012) - 54,47 tỷ USD

6. Bão Andrew (Mỹ, 1991) - 48,27 tỷ USD

7. Lũ lụt ở Trung Quốc (1998) - 47,02 tỷ USD

8. Thiên tai tại Thái Lan (2011) - 45,46 tỷ USD

9. Bão Ike (Mỹ, 2008) - 35,63 tỷ USD

10. Trận lụt ở Bắc Triều Tiên (1995) - 25,17 tỷ USD

03. BỨC TRANH TOÀN CẢNH VỀ THẾ GIỚI HỨNG CHỊU THIÊN TAI TRONG 50 NĂM QUA

50 năm qua (1970-2019), khắp lục địa trên Trái Đất đã hứng chịu sự khốc liệt của thiên tai như thế nào? Liên Hợp Quốc cung cấp bức tranh đáng báo động sau:

Châu phi 

- 1.695 thảm họa được ghi nhận. Và chúng đã gây ra cái chết cho 731.747 sinh mạng và 5 tỷ USD thiệt hại về kinh tế. 

- Lục địa này chiếm 15% các thảm họa liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước - cùng 35% các trường hợp thiệt mạng liên quan và 1% thiệt hại kinh tế trên quy mô toàn cầu.

- Mặc dù thiên tai liên quan đến lũ lụt là phổ biến nhất, chiếm 60%, nhưng hạn hán lại dẫn đến số người chết cao nhất, chiếm 95% tổng số người thiệt mạng của châu lục này, chủ yếu xảy ra ở Ethiopia, Mozambique và Sudan.

Châu Á 

- 3.454 thảm họa đã được ghi nhận, khiến 975.622 người thiệt mạng và 2 nghìn tỷ đô la Mỹ thiệt hại kinh tế. 

- Châu Á chiếm gần một phần ba, hay 31% các thảm họa liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước trên toàn cầu, khiến cho gần một nửa số người chết và một phần ba thiệt hại kinh tế liên quan trên quy mô toàn cầu.

Cáo trạng báo động từ LHQ: Đại nạn khiến 2 triệu người chết, hàng nghìn tỷ USD ra đi - Ảnh 5.

Lũ lụt tàn khốc tại Trung Quốc. Ảnh: Tân Hoa Xã

- 45% trong số các thảm họa này có liên quan đến lũ lụt và 36% do bão. 

- Bão cướp đi 72% sinh mạng, trong khi lũ lụt dẫn đến 57% thiệt hại kinh tế.

Nam Mỹ 

- 10 thiên tai hàng đầu thế giới đều được ghi nhận trong khu vực này, chiếm 60%, khiến 34.854 người chết, 38% thiệt hại về kinh tế, tương đương 39,2 tỷ USD. 

- Lũ lụt tại đây nằm trong danh sách 10 thảm họa hàng đầu về số người chết và  trong danh sách 10 thảm họa hàng đầu về thiệt hại kinh tế. 

Bắc Mỹ, Trung Mỹ và Caribe 

- Khu vực này đã hứng chịu thiên tai khiến 74.839 người chết và thiệt hại kinh tế 1,7 nghìn tỷ USD. 

- Khu vực này chiếm 18% các thảm họa liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước, gây ra 4% các trường hợp tử vong và 45% các thiệt hại kinh tế liên quan trên quy mô toàn thế giới. 

- Bão và lũ lụt gây ra nhiều thiệt hại nhất.

- Riêng Mỹ chiếm 38% thiệt hại kinh tế toàn cầu do các hiểm họa về thời tiết, khí hậu và nguồn nước.

Tây Nam Thái Bình Dương 

- Khu vực này đã ghi nhận 1.407 thảm họa, khiến 65.391 người chết và 163,7 tỷ USD thiệt hại về kinh tế. 

- 45% các thảm họa này có liên quan đến bão và 39% do lũ lụt. Bão chiếm 71% số ca tử vong liên quan đến thiên tai. 

- Các thảm họa do thời tiết, khí hậu và rủi ro về nước ở Úc gây ra 54% thiệt hại, tương đương 88,2 tỷ USD thiệt hại kinh tế, so với toàn khu vực.

Cáo trạng báo động từ LHQ: Đại nạn khiến 2 triệu người chết, hàng nghìn tỷ USD ra đi - Ảnh 7.

Nhiều người giải nhiệt bằng thiết bị phun nước trong một đợt nắng nóng, ở Athens, Hy Lạp, ngày 2 tháng 8 năm 2021. (Ảnh EPA)

Châu Âu 

- 1.672 thảm họa được ghi nhận đã cướp đi sinh mạng của 159.438 người và thiệt hại kinh tế 476,5 tỷ USD. 

- Mặc dù 38% thiên tai của châu lục này là lũ lụt và 32% là bão, nhưng nhiệt độ khắc nghiệt (nắng nóng) đã gây ra cái chết cho 148.109 người - chiếm 93% số người vì thiên tai tại châu Âu.

- Những đợt nắng nóng khắc nghiệt chỉ trong 2 năm năm 2003 và 2010 là nguyên nhân gây ra 80% tổng số ca tử vong, với 127.946 người thiệt mạng trong hai sự kiện này.

Theo  Soha

Bài viết sử dụng nguồn: WMO, DM, UN/News